Άγιος Νικόλαος Αχαΐας (Σπάτα)

Ένα ιστολόγιο για το χωριό Σπάτα Αχαΐας

Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2015

Η ιστορία του χωριού

Τρίτη, Δεκεμβρίου 01, 2015 1 σχόλια

Η ιστορία του χωριού χάνετε στο βάθος του χρόνου. Τα γύρω τοπωνύμια, όπως Παλιοχώρι, Παλιοκάντουνο, Κάστρο, Αϊ Λιας, Αϊ Γιάννης μαρτυρούν τη συνεχή παρουσία κατοίκων στο χωριό από παλιά.
Σπάτος – Σπάτα, Λέξη ελληνικότατη.

Την αναφέρουν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς και σημαίνει δέρμα, αποξέσματα δερμάτων (σχολ. Εις Αριστοφάνη) Λεξικό: LIDDELL Scott.

Ίσως το χωριό να πήρε το όνομα του από επώνυμο των πρώτων εγκατασταθέντων εκεί κατοίκων, όπως συνήθως συμβαίνει σύμφωνα με ιστορική έρευνα ένας ηγεμόνας μιας Αρβανίτικης φάρας ο Γκίνης Μπόκας Σπάτα το 14ο αιώνα κυρίευσε και κατείχε για ένα διάστημα την Άρτα (1374).

Από εκεί οι Αρβανίτες ξεχύθηκαν και εγκαταστάθηκαν στην Αιτωλοακαρνανία και αργότερα στην Πελοπόννησο, Αχαΐα, Ηλεία κι αλλού.



Εξάλλου πολλά αρβανίτικα τοπωνύμια μαρτυρούν την εκεί εγκατάστασή τους. Πάντως, απ΄όσο θυμούνται οι μεγαλύτεροι, δεν υπάρχει στο χωριό οικογένεια Αρβανίτικης καταγωγής.


Μετά την Τουρκοκρατία, το 1829-1830,επί κυβερνήσεως του Καποδίστρια, μια γαλλική επιστημονική αποστολή που ακολουθούσε του στρατηγού Μαιζώνος, διερεύνησε πληθυσμιακή έρευνα στην ελεύθερη ποια περιοχή και αναφέρεται ότι το Spata-Σπάτα ανήκε στην επαρχία της Γαστούνης και είχε 18 οικογένειες. 
 
Το 1845 εγινε διοικητική διαίρεση του κράτους σε Νομούς – Επαρχίες – Δήμους (ΦΕΚ 32/8/12/1845) και το Σπάτα με άλλους οικισμούς συμπεριελήφθη στο δήμο Βουπρασίων του Νομού Ηλείας με έδρα την Μανωλάδα.

Το 1927 το Σπάτα έγινε ανεξάρτητη κοινότητα (ΦΕΚ 32/8/12/1845) και ανήκε στο Νομό Ηλίας μέχρι το 1974, οπότε με απόφαση της Νομαρχίας Αχαΐας, που δημοσιεύτηκε στο υπ’ αριθμό 187 ΦΕΚ 2/7/1974, συμπεριελήφθη στο Νομό Αχαΐας. Εκκλησιαστικά όμως ανήκει στη Μητρόπολη του Πύργου Ηλείας. Στις 17/1/1957(ΦΕΚ 11) το Σπάτα μετονομάστηκε σε Άγιο Νικόλαο.



Με το νόμο «Καποδιστριακό» είχε συμπεριελήφθη με άλλους οικισμούς στο νεοσύστατο δήμο Λαρισσού που είχε έδρα το Λάππα. Με το νέο νόμο «Καλλικράτης» ο δήμος Λαρισού (και επομένως και το Σπάτα) συμπεριελήφθη στο δήμο Δύμης με έδρα την Κάτω Αχαΐα.

Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 το Σπάτα είχε 384 κατοίκους, 140 ο συνοικισμός Αγ. Κωνσταντίνος και 15 η Μονή του Αγ. Νικολάου.

Οι κάτοικοι του χωριού ανέκαθεν ήταν αγρότες γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Γι’ αυτό πόλοι έφυγαν αναζητώντας μια καλύτερη τύχη στα αστικά κέντρα, κυρίως στην Πάτρα, ενώ άλλοι παρά τις δυσκολίες σπούδασαν και έγιναν δάσκαλοι, καθηγητές, γιατροί και υπάλληλοι σε διάφορες υπηρεσίες.



Σήμερα στο χωριό μόνιμα διαμένουν περίπου 40 οικογένειες και εξακολουθούν ν’ ασχολούνται με την γεωργία, την κτηνοτροφία και την καλλιέργεια της ελιάς ή του αμπελιού. Η παραγωγή σε ελαιόλαδο είναι πλούσια και τα κρασιά είναι άριστης ποιότητας.

θεματική ενότητα: 📂 Ιστορία Read more... 👆
από ~ 1 σχόλιο:
Θεματική Ενότητα:

Τρίτη 1 Σεπτεμβρίου 2015

Ιερά Μόνη Αγ.Νικολάου Σπάτα

Τρίτη, Σεπτεμβρίου 01, 2015 0 σχόλια

Η Ιερά Μόνη Αγ. Νικολάου Σπάτα βρίσκεται στο ομώνυμο χωριό του Δήμου Λαρισσού αλλά υπάγεται εκκλησιαστικά στη Μητρόπολη Ηλείας.

Με αφορμή την εύρεση θαυματουργής εικόνας που η παράδοση την τοποθετεί στα χρόνια της εικονομαχίας χτίστηκε εκκλησάκι για τους προσκυνητές στις αρχές του 19ου αιώνα και αργότερα (1875) άλλο μεγαλύτερο στη θέση του.


Σύμφωνα με την παράδοση Αχαιών και Ηλείων οδοιπόροι κατευθύνονται προς το προσκύνημα του Αγίου την ημέρα της εορτής της παρόδου του λειψάνου.

Κατά την παράδοση και διάφορες ιστορικές πηγές το 1087 το ιερό λείψανο μετακομιστεί από τα Μύρα της Λυκίας (σημερινή Τουρκία) στο Μπάρι της Ιταλίας όπου εναποτέθηκαν στις 20 Μάιου. Η νοτιοδυτική Ελλάδα γιορτάζει το πέρασμα του λειψάνου στις 10 Μαΐου.


Η Ιερά Μονή βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 400 μέτρων σε μια μαγευτική τοποθεσία,ανάμεσα στις καταπράσινες κορυφές Αϊ-Λιά, Ρουπακιά και Γαριζά.


Το μοναστήρι ιδρύθηκε στα τέλη του 18 αιώνα. Σήμερα έχει μεταβληθεί σε μια μοναστική κοινότητα με πολλαπλή φιλανθρωπική δράση κέντρο λατρείας για Αχαιούς και Ηλείους. Υπάρχει και ορφανοτροφείο.
θεματική ενότητα: 📂 Εκκλησία Read more... 👆
από ~ Δεν υπάρχουν σχόλια:
Θεματική Ενότητα:

Παρασκευή 1 Μαΐου 2015

Η πάροδος του λειψάνου του Άγιου Νικολάου

Παρασκευή, Μαΐου 01, 2015 0 σχόλια
Χάρτης της Ευρώπης κατά το 1097.
Το Μπάρι ανήκει στο Πριγκηπάτο των Νορμανδών 
Μύρα στο Σουλτανάτο του Ρουμ

Βρισκόμαστε στο έτος 1087.Αυτοκράτωρ Ρωμαίων είναι εδώ και έξι χρόνια ο Αλέξιος Α’ ο Κομνηνός και Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως από τριετίας ο Νικόλαος Γ’ ο Γραμματικός.

Τριάντα τρία χρόνια πριν (1054), οι Εκκλησίες της Ρώμης και της Κωνσταντινουπόλεως έχουν ανταλλάξει αναθέματα και έχουν διακόψει την κοινωνία μεταξύ τους.

Το Σχίσμα μεταξύ Ανατολής και Δύσεως είναι γεγονός. Δεκαέξι χρόνια πριν, στις 26 Αυγούστου 1071, ο στρατός της Βασιλείας των Ρωμαίων έχει υποστεί ταπεινωτική ήττα στο Μαντζικέρτ της Αρμενίας και ο ελέω Θεού Αυτοκράτωρ Ρωμαίων Ρωμανός Δ’ ο Διογένης έχει πιαστεί αιχμάλωτος στα χέρια του Αλπ Αρσλάν, Σουλτάνου των απίστων Σελτζούκων Τούρκων. Η Μικρά Ασία έχει περάσει κατά το μεγαλύτερο τμήμα της στην επικράτεια του Σουλτανάτου του Ρουμ.

Η μακρά περίοδος της καταπίεσης και του εξισλαμισμού της χριστιανικής Μικράς Ασίας έχει αρχίσει. Από το 1076 έχει περάσει στα χέρια τους και η Ιερουσαλήμ. Κατά τα πρώτα έτη βασιλείας του Αλεξίου Α’ ανακτάται ο έλεγχος της Μικράς Ασίας, αλλά σύντομα κάποια τμήματά της περνούν εκ νέου υπό τον έλεγχο των Μωαμεθανών ασιατών εισβολέων.
 
Η εν Νικαία Πρώτη Οικουμενική Σύνοδος. 
Στην πρώτη σειρά, δεύτερος από δεξιά, ο Άγιος Νικόλαος. Τοιχογραφία από την εκκλησία Σταυροπόλεως στο Βουκουρέστι της Ρουμανίας

Μεταξύ αυτών και η μικρή πόλη των Μύρων της Λυκίας στο νοτιοδυτικό άκρο της μικρασιατικής χερσονήσου, την οποίαν είχε ποιμάνει κατά τον τέταρτο αιώνα ως επίσκοπος ο Άγιος Νικόλαος, ο πρωταγωνιστής της Α’ Οικουμενικής Συνόδου της Νικαίας της Βιθυνίας. Σημαντικότερος θησαυρός της πόλεως, που της προσδίδει ιδιαίτερη αίγλη σε όλο το χριστιανικό κόσμο, είναι τα μυροβολούντα λείψανα του Αγίου, τα οποία αναπαύονται επί επτά αιώνες σε μαρμάρινη σαρκοφάγο εντός της βασιλικής που έχει ανεγερθεί προς τιμήν του.

Η βασιλική του Αγίου Νικολάου στα Μύρα της Λυκίας (σημερινό όνομα Demre)

Εκμεταλλευόμενοι τη σύγχυση από τις δυσμενείς για την περιοχή εξελίξεις, ναυτικοί έμποροι από το Μπάρι της Απουλίας αφαιρούν τα λείψανα του Αγίου και τα μεταφέρουν στην πατρίδα τους. Σύμφωνα με μία εκδοχή, διέρρηξαν τη λάρνακα και τα έκλεψαν, παρά τις αντιδράσεις των Ορθοδόξων μοναχών.

Το εσωτερικό της αναστηλωμένης από το Ίδρυμα Ωνάση βασιλικής του Αγίου Νικολάου

Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, εξ αιτίας των δεινών που υφίστατο η περιοχή από τους εισβολείς, οι μοναχοί που διακονούσαν στο προσκύνημα του Αγίου συναίνεσαν στην πρόταση των Ιταλών εμπόρων, που στην πραγματικότητα ήταν κληρικοί, να πραγματοποιήσουν την ανακομιδή των ιερών λειψάνων και τη μετακομιδή στο Μπάρι.

Η συληθείσα σαρκοφάγος του Αγίου Νικολάου στο ναό των Μύρων

Οι ίδιοι οι βέβηλοι δικαιολόγησαν την πράξη τους ισχυριζόμενοι ότι αφαίρεσαν τα λείψανα κατόπιν οράματος στο οποίο ο ίδιος ο Άγιος τους παρακάλεσε να μεταφέρουν τα λείψανά του, προκειμένου αυτά να σωθούν από τη Μουσουλμανική επέλαση.

Η μετακομιδή των λειψάνων του Αγίου Νικολάου.
Εικόνα του 17ου αιώνα από το Μουσείο Ιστορίας της πόλης Σανόκ της Πολωνίας

Ο ναός του Αγίου στο Μπάρι

Στις 9 Μαΐου του 1087 τρία εμπορικά καράβια έμπαιναν ξανά στο λιμάνι της πατρίδας τους, υστέρα από ένα ταξίδι στην Αντιόχεια της Κοίλης Συρίας. Η πόλη τα υποδέχτηκε ως ανεκτίμητο θησαυρό με ιδιαίτερο ενθουσιασμό και συγκίνηση. Ένα από αυτά της έφερνε τα ιερά λείψανα του Αγίου Νικολάου του θαυματουργού.

Η αγία τράπεζα, κάτω από την οποία βρίσκεται η κρύπτη με τα πολύτιμα κειμήλια

Για να τα στεγάσει μάλιστα, έκτισε μια μεγαλόπρεπη νέα Βασιλική στο όνομα του Αγίου και την 1η Οκτωβρίου του 1089 τα απέθεσε εκεί πανηγυρικά, σε μια κρύπτη της κάτω από τη μεγάλη μαρμάρινη Αγία Τράπεζα, ο Πάπας Ουρβανός Β΄. Από τότε παραμένουν εκεί. Στο ναό του Μπάρι έχει λειτουργήσει τα τελευταία χρόνια Ορθόδοξο παρεκκλήσι.

Η κρύπτη με τα σεπτά λείψανα

Κατά τη συναξαριστική παράδοση, τα τρία πλοία με το άγιο λείψανο αναχώρησαν από τα Μύρα την 1η Απριλίου του 1087 και έφθασαν στο Μπάρι στις 20 Μαΐου. Κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού τοποθετείται χρονικά και η πάροδος του ιερού λειψάνου από τα Επτάνησα. Υπάρχουν διάφορες εικασίες για πιθανή στάση τους προς ανεφοδιασμό, είτε στη Ζάκυνθο, είτε αλλού, χωρίς ωστόσο να είναι δυνατή κάποια απόδειξη βάσει ιστορικών στοιχείων.

Εξωκκλήσι του Αγίου Νικολάου στο Μπανάτο της Ζακύνθου

Το βέβαιο είναι πάντως ότι το ιστορικό αυτό γεγονός καταγράφηκε ανεξίτηλα στη συνείδηση του ευσεβούς λαού της Ζακύνθου και της απέναντι πελοποννησιακής ακτής, ο οποίος κληροδότησε το γεγονός αυτό ως ιερή παρακαταθήκη στους απογόνους του, ώστε αυτή η ευλογημένη πάροδος να εορτάζεται πανηγυρικά στις 10 Μαΐου από τότε μέχρι σήμερα.

Το καμπαναριό του Αγίου Νικολάου των Σχίνων
Κέντρο του εορτασμού στη Ζάκυνθο είναι ο ναός του Αγίου Νικολάου των Σχίνων στο χωριό Φιολίτης, στον οποίο είναι αποθησαυρισμένο τμήμα του ιερού λειψάνου. Εορτάζει επίσης ο ιστορικός ναός του Αγίου Νικολάου του Μώλου στη Χώρα, καθώς και πολλά εξωκκλήσια στη ζακυνθινή ενδοχώρα.

Η εικόνα του Αγίου Νικολάου Σπάτα
Την ημέρα αυτή εορτάζει το προσκύνημα του Αγίου Νικολάου στο χωριό Σπάτα, το οποίο υπάγεται διοικητικά στο Δήμο Λαρισσού Αχαΐας και εκκλησιαστικά στην Ιερά Μητρόπολη Ηλείας και Ωλένης.Το παράδοξο αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι ο σημερινός Δήμος Λαρισσού ανήκε στο παρελθόν διοικητικά στην Ηλεία. Ο ποταμός Λαρισσός ή Ριολίτικο ποτάμι ήταν το όριο μεταξύ Αχαΐας και Ήλιδος. Κατόπιν ευρέσεως εικόνας του Αγίου Νικολάου που θεωρείται θαυματουργή, στις αρχές του 19ου αιώνα χτίστηκε εκκλησάκι για τους προσκυνητές και το 1875 ο ναός που υπάρχει μέχρι σήμερα.

Αχαιοί οδοιπόροι κατευθύνονται προς το προσκύνημα του Σπάτα.
Η φωτογραφία αυτή, καθώς και αυτές από τη Ζάκυνθο είναι από το Νυχθημερόν του πατρός Παναγιώτη Καποδίστρια

Το πανηγύρι του Αγίου Νικολάου Σπάτα συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό πιστών από την Αχαΐα και την Ηλεία, οι οποίοι συνηθίζουν να προσέρχονται πεζοί, διανύοντας πολλές φορές μεγάλες αποστάσεις. Με αυτό τον τρόπο τιμούν το Μυροβλύτη Άγιο, ο οποίος έστω και υπό αυτές τις περιστάσεις ευλόγησε την περιοχή μας στο αναγκαστικό ταξίδι του προς την Ιταλία.
θεματική ενότητα: 📂 Εκκλησία Read more... 👆
από ~ Δεν υπάρχουν σχόλια:
Θεματική Ενότητα:

Κυριακή 1 Μαρτίου 2015

Έπιπλα – Σκεύη (πού ξέχασες)

Κυριακή, Μαρτίου 01, 2015 0 σχόλια


ΑΡΜΑΡΙ

Το αρμάρι ήταν ξύλινο και συνήθως έμπαινε σε κάποια εσοχή παραθύρου. Χωριζόταν σε ράφια και έκλεινε με μικρές δίφυλλες πόρτες με τζαμλίκια. 

Πάνω στα ράφια στρώνονταν άσπρα χαρτιά ή υφάσματα με νταντέλες. Μέσα έμπαιναν τα πιατικά και τα κρύσταλλα και καμιά φορά φαγητά και τρόφιμα. Αργότερα ήταν μια τετράγωνη μεταλλική ντουλάπα με σίτα γύρω-γύρω που κρεμιόταν από τα πάτερα ή από το ταβάνι, όπου έβαζαν τα τρόφιμα.

ΓΙΟΥΚΟΣ

Πάνω σε μια βάση ή σε μια κασέλα τοποθετούσαν με σειρά διπλωμένα ομοιόμορφα τα χοντρά κυρίως ρούχα του σπιτιού, όπως σαϊσματα, κουβέρτες, απλάδια, φλοκάτες, παπλώματα κ.α. Αν το σπίτι είχε κορίτσια τότε για το καθένα υπήρχε και ο γιούκος του, ο οποίος ανάλογα με την ηλικία(του κοριτσιού), ήταν και το ύψος του γιούκου. Πολλές φορές το χρόνο και ιδίως την άνοιξη οι νοικοκυρές τα έβγαζαν στα μπαλκόνια και τα άπλωναν στις ξύλινες φράχτες για να αεριστούν και να τα δουν οι υποψήφιοι γαμπροί ή να τα επιδείξουν στη γειτονιά.

ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΣΙ

    Το εικονοστάσι στην αρχή ήταν μια σανίδα στερεωμένη στην ανατολική γωνία του υπνοδωματίου αν υπήρχε και πάνω ακουμπούσαν τις εικόνες. Από το ταβάνι στερεωνόταν το καντήλι που με αλυσίδες κατέβαινε μέχρι κάτω για να διευκολύνεται το άναμμα. Αργότερα έγινε ξύλινο έπιπλο με δίφυλλες τζαμωτές πόρτες που μέσα έβαζαν τις εικόνες, αγιασμό, βάγια και ότι άλλο κλαδί έπαιρναν από τις γιορτές. Δίπλα του τοποθετούσαν τη στεφανοθήκη του ζευγαριού.


ΚΑΔΡΟ

     Ήταν ξύλινα πλαίσια σκαλιστά με τζάμι που μέσα έβαζαν φωτογραφίες, εικόνες, κεντήματα και τα κρεμούσαν στον τοίχο ή στο τζάκι.

ΚΑΘΙΣΜΑΤΑ

     Τα πρώτα καθίσματα που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι ήταν τα τσιούμπια από κορμούς δέντρων και τα σκαμνιά φτιαγμένα από σανίδες, ύψους 30-40 εκατοστών. Αργότερα χρησιμοποιούσαν τις ξύλινες καρέκλες με το ξύλινο ή ψάθινο κάθισμα και αν δεν έφταναν τα καθίσματα κάθονταν στο σαμάρι, στο κασόνι ή στο κάρτο που χρησίμευε για το μέτρημα των δημητριακών.

ΚΑΘΡΕΠΤΕΣ

     Υπήρχαν διαφόρων ειδών καθρέπτες, άλλοι τοποθετημένοι στα φύλλα των ντουλαπιών και άλλοι ως κομμάτια τζαμιών κρεμασμένοι με σκοινί στον τοίχο ή ακουμπισμένοι στα έπιπλα.

ΚΑΣΕΛΑ

     Επίμηκες ξύλινο κιβώτιο, απλό ή σκαλιστό στην μπροστινή όψη του με χερούλια δεξιά και αριστερά για να πιάνεται. Μέσα έβαζαν ρούχα, τρόφιμα και άλλα αντικείμενα.

ΚΑΣΟΝΙ

    Είναι ένα απλό μεγάλο ξύλινο πλατανίσιο κιβώτιο με διαστάσεις 2x1x1 μέτρα με το μισό φύλλο της πάνω πλευράς να ανοίγει. Εσωτερικά χωριζόταν σε διαμερίσματα(μάτια) και έβαζαν γεννήματα (βρόμη, στάρι, καλαμπόκι), τραχανά, μανέστρα μέσα σε πανινοσακούλες φτιαγμένες στον αργαλιό και διάφορα άλλα τρόφιμα. Τα κασόνια τα τοποθετούσαν στα σπίτια, στην αποθήκη ή στο κατώι.

ΚΟΥΝΙΑ ή ΣΑΜΑΡΙΤΣΑ

Η κούνια ήταν ξύλινη κατασκευή από ντόπιους μαστόρους που κοίμιζαν και κούναγαν τα παιδιά μέχρι να περπατήσουν. Την κούνια την έλεγαν σαμαρίτσα και ήταν σαν σαμάρι ανάποδο για να κουνιέται.

ΚΡΕΒΑΤΙ
    
 Τα κρεβάτια ήταν πρόχειρες κατασκευές από δύο τρίποδα σχήματος Π που πάνω τους έβαζαν σανίδια. Πάνω στις σανίδες έστρωναν σαϊσματα ή φτιαχτά στρώματα που τα γέμιζαν με πούσια (φλούδες αραποσιτιού), άχερα ή κουρέλια. Για σκέπασμα είχαν κουρελούδες, μπαντανίες και κουβέρτες. Για κρεβάτι χρησιμοποιούσαν επίσης τα κασόνια και τις κασέλες. Το κρεβάτι σκεπαζόταν όταν δεν το χρησιμοποιούσαν, με πολύχρωμες κουβέρτες με κρόσσια και υφασμάτινες ταινίες. Κάτω από τα κρεβάτια έκρυβαν καλάθια, παπούτσια και διάφορα αντικείμενα.

ΚΡΕΜΑΣΤΡΑ

 Μια σανίδα με βιδωμένους γάντζους ή καρφωμένες πρόκες στερεωμένη δίπλα ή πίσω από την πόρτα, χρησίμευε για κρεμάστρα των επισκεπτών. Υπήρχαν και κρεμάστρες του εμπορίου με ξύλινες χειρολαβές για το κρέμασμα των ρούχων.

ΜΠΑΟΥΛΟ

 Το μπαούλο ήταν ένα ξύλινο μακρόστενο κιβώτιο με μήκος ένα μέτρο, πλάτος 50 εκατοστά και ύψος 60 εκατοστά, από τα οποία τα 10 καταλαμβάνει το καπάκι στην επιφάνεια (η οποία ήταν όλη ανοιγόμενη). Δεξιά και αριστερά είχε μεταλλικά χερούλια, ενώ στην μπροστινή όψη υπήρχαν κλειδαριές που κούμπωναν στο καπάκι. Η επιφάνειά τους ήταν μεταλλική ή ξύλινη λουστραρισμένη με παραστάσεις σκαλιστές ή ανάγλυφες, διακοσμημένες με μεταλλικά καρφιά. Το μπαούλο χρησίμευε για να αποθηκεύουν οι νοικοκυρές και οι νυφάδες  τα χρήματα, τα προικιά τους, τα ρούχα τους και στις γωνίες του έκρυβαν οτιδήποτε πολύτιμο είχαν (φωτογραφίες, συμβόλαια, ταυτότητες και χρήματα). Την επιφάνειά του τη χρησιμοποιούσαν για κάθισμα.

ΠΙΑΤΟΘΗΚΗ

Απλό ξύλινο έπιπλο καρφωμένο στον τοίχο της κουζίνας.

ΤΡΑΠΕΖΙ

    Το τραπέζι ήταν τετράγωνο ή μακρόστενο, ενός μέτρου ύψους, με τέσσερα πόδια ξύλινα με στρωμένες σανίδες πάνω του. Το χρησιμοποιούσαν για το φαγητό, για να ανοίγουν οι νοικοκυρές φύλο για το στρωτό ή να κόβουν τις χυλόπιτες, να τρίβουν και να απλώνουν τον τραχανά, να γράφουν και να διαβάζουν τα παιδιά. Εκτός από το ψηλό τραπέζι υπήρχε και το χαμηλό ( ο σοφράς) περίπου 30 εκατοστών, το οποίο χρησίμευε για να τρώνε στο παραγώνι και για να κάνει η νοικοκυρά τις καθιστικές δουλειές.

ΦΟΡΤΣΕΡΙ
Ξύλινο έπιπλο μικρότερο από μπαούλο για να τοποθετούν ασπρόρουχα ή πιατικά ή αντικείμενα αξίας.


Βαρέλα
Κυλινδρικό ξύλινο βαρελάκι που το κρεμούσαν με σχοινί ή αλυσίδα. Αποτελείτο από μικρές σανίδες(δόγες)και δύο πάτους που δενόταν με δύο σιδερένια στεφάνια. Στο πάνω μέρος είχε το στόμιο με το φελλό ή το ξύλο. Μετέφεραν νερό στο αμπέλι ή στο χωράφι. Χωρούσε 3-5 λίτρα νερό ή κρασί.

Βαρέλι
Κυλινδρικό ξύλινο δοχείο, που στη μέση ήταν πιο παχύ. Δενόταν συνήθως με τέσσερα σιδερένια ή ξύλινα στεφάνια. Είχε δύο τρύπες, μια στη βάση για να βγαίνει το νερό και μια στη μέση της κυρτής επιφάνειας για να γεμίζει. Χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες για να μεταφέρουν νερό από τη βρύση ή να το φορτώνουν στα ζώα δύο μαζί.

Γουβάς
Κωνικό μεταλλικό πλατύστομο σκεύος που στο πάτο του έφερε στεφάνι. Στα χείλη του πιάνετε καμπυλωτή σιδερόβεργα, για να κρατιέται. Το χρησιμοποιούσαν για πότισμα των ζώων και μεταφορά τροφών.

Γουδί

Πέτρινο ξύλινο και αργότερα μπρούτζινο που χτυπούσαν μέσα καρύδια, αμύγδαλα, σκόρδα και διάφορα τρόφιμα με τον ειδικό κόπανο(γουδοχέρι)

Δαχτυλήθρα

Μικρή μεταλλική θήκη που μπαίνει στο μεσαίο δάχτυλο του δεξιού χεριού και σπρώχνει την βελόνα ή την σακοράφα.

Κανάτα

Πήλινο, γυάλινο ή ξύλινο σκεύος με χερούλι στα πλάγια. Χρησιμοποιείται για να κερνάμε νερό ή κρασί στο τραπέζι. Το ξύλινο είναι με λεπτές δόγες που τις συγκρατούν μικρά στεφάνια.

Κανίστρα

Είναι πλατύστομο καλάθι πλεγμένο με λεπτό καλάμι και ψιλές βέργες. Οι μεγάλες έχουν πλεγμένες με βέργες δύο λαβές για να πιάνονται. Τη χρησιμοποιούσαν για κόλλυβα, ψωμί στα μνημόσυνα κλπ.

Καντήλι

Ήταν ένα ποτήρι γυάλινο ή σιδερένιο με ένα βαμβακερό φυτίλι γεμάτο λάδι και νερό. Αργότερα βγήκαν τα ποικιλόχρωμα με διάφορα σχήματα, με τις αλυσίδες που κρεμόταν από το ταβάνι δίπλα στα εικονίσματα που τραβώντας από τον  κάτω χαλκά έφταναν μέχρι το ύψος της νοικοκυράς να το ανάψει. Χρησιμοποιούσαν καντηλήθρες και φυτίλια.

Καβουρντιστήρι ή καρφουντίστηρι

Σκεύος-μηχάνημα κυλινδρικό λαμαρινένιο με συρόμενο ή ανοιγόμενο πορτάκι πάνω στο κύλινδρο που τον διαπερνούσε μια σιδερόβεργα, που στη μια άκρη ήταν μυτερή και στην άλλη είχε κούρμπα με λαβή που διευκόλυνε να περιστραφεί.

Καυκί

Μικρό ξύλινο ημισφαιρικό σκεύος πλατύστομο χωρίς λαιμό με κούπωμα που κλείνει.

Κόπανος

Μονοκόμματο ξύλινο εργαλείο με χερολαβή που η μια πλευρά του ήταν ορθογώνια και η άλλη κωνική, για το κοπάνημα των μουλιασμένων χοντρόσκουτων στο ποτάμι.

Κούπες

Γυάλινα πήλινα ή ξύλινα σκεύη σε διάφορα μεγέθη. Κούπες ή μουρχούτες λέγανε και τα βαθιά πιάτα που έτριβαν στο γάλα ή έτρωγαν τις τριφτιάδες.

Κουτάλια ή χουλιάρια

Διάφορα μεγέθη σε σιδερένια, μπρούτζινα και ξύλινα φτιαγμένα από ξύλο κουμαριάς με ολόγιομο φεγγάρι από ντόπιους μαστόρους. Είχαν κουτάλια του γλυκού, του φαγητού και κουτάλες για «κένωμα».

Κρισάρα

Ξύλινο κυλινδρικός σκεύος από λεπτή ή χοντρή συρμάτινη σήτα για το ξεχώρισμα του αλευριού από τα πίτουρα. Υπήρχαν δύο ειδών κρισάρες η χοντρή για το κοσκίνισμα για το φτιάξιμο του ψωμιού και η ψιλή για τις λειτουργιές τους κουραμπιέδες και τις μπουγάτσες.

Λαΐνα

Πήλινα πλατύστομα σκεύη με μεγάλη κοιλιά και πήλινο καπάκι. Με στενό λαιμό η μια και τα χερούλια κοντά στο στόμιο, ενώ η άλλη χωρίς λαιμό και στην κοιλιά οι χειρολαβές. Αποθήκευαν ξύδι, τουρσί, πετιμέζι κ.α.

Λάμπα

Η λάμπα ήταν το κυρίως γυάλινο φωτιστικό του σπιτιού που έκαιγε φωτιστικό πετρέλαιο. Στο κάτω μέρος της λάμπας που χρησίμευε και σαν βάση πιανόταν το έλασμα για το κρέμασμα, αποθήκευε το πετρέλαιο και βίδωνε ο μηχανισμός που ανέβαζε το φυτίλι. Το λαμπόγιαλο στερεωνόταν στο μηχανισμό του φυτιλιού.

Λεβέτη

Μεγάλο χαλκωματένιο κυλινδρικό δοχείο με δύο χερούλια κοντά στα χείλια που χωρούσε γύρω στα 50 λίτρα. Το χρησιμοποιούσαν στο ποτάμι για να βράζουν νερό για το πλύσιμο ή για να μαγειρέψουν μεγάλες ποσότητες φαγητού για γάμους ή για το βγάλσιμο του ούζου.

Λυχνάρι ή φωτέλι

Τσίγκινη ή λαμαρινένιο κωνική κατασκευή που από το στενό του άνοιγμα έβγαινε το φυτίλι. Το κρέμαγαν σε καρφί μέσα στο τζάκι για να φωτίζει αμυδρά στη γωνία ή το έπαιρναν στο χέρι όταν κατέβαιναν στο κατώγι. Έβγαζε πολύ καπνό.

Μαλάθα

Πλεχτή καλάθα με πλατιά κοιλιά και κούπωμα, για να φυλάνε το ψωμί και άλλα τρόφιμα.

Μάσια-μάσα

Σιδερένιο εργαλείο που αποτελείται από μια σιδερόβεργη λαβή με κρίκο πίσω για να κρέμεται και το τριγωνικό άκρο που το κόλλαγε ο σιδεράς στη βέργα. Ήταν απαραίτητο εργαλείο του σπιτιού για το ξύσιμο των ξύλων και το μάζεμα της στάχτης. Στη μάσα του φούρνου η σιδερόβεργα είναι μακρύτερη και το τριγωνικό άκρο είναι γυρισμένο προς τα μέσα για να πιάνονται καλύτερα τα ξύλα και τα ταψιά.

Μποτίλια (μπουκάλα)

Γυάλινο σκεύος που χρησιμοποιείται για την αποθήκευση ποτών, λαδιού(και το κέρασμα του κρασιού στο τραπέζι).

Μπρίκι

Φτιαγμένο από χαλκό ή λαμαρίνα με ουρά για να πιάνεται. Χρησιμοποιείται για το ζέσταμα νερού ή παρασκευή τσαγιού και καφέ.

Μύλος

Κυλινδρική μηχανή που αποτελείται από δύο κύρια μέρη για το άλεσμα του καφέ. Στο πάνω μέρος προσαρμοζόταν η μανιβέλα που με την περιστροφή γύριζαν τα γρανάζια αλέθοντας τον καφέ, που έπεφτε στο κάτω δοχείο αλεσμένος.

Νιφτήρας

Για την οικονομία του νερού η λαμαρινένια νιφτήρα με μικρή κάνουλα κρεμασμένη στο τοίχο, από κάτω είχε λεκάνη για το νίψιμο.

Παγούρι

Ξύλινο ή μεταλλικό αγγείο για μεταφορά του βοσκού στο χωράφι. Το κρεμούσαν στο λαιμό ή στη ζώνη.

Πιρούνια

Μπρούτζινα, σιδερένια και ξύλινα μικρά και μεγάλα από ντόπιους τεχνίτες.

Πλαστήρι

Ξύλινο σκεύος με τετράγωνη ή παραλληλόγραμμη ορθογώνια επιφάνεια με μακρύ στρογγυλό χέρι για να πιάνεται. Πάνω σε αυτό έπλαθαν το ζυμάρι από το σκαφίδι για να γίνει καρβέλι ή κουλούρα. Με το πλαστήρι έστρωναν και έσπρωχναν τα καρβέλια και τα ταψιά στο φούρνο.

Πλάστης

Κυλινδρικό ραβδί που πλάθεται το ζυμάρι για να γίνει λεπτό φύλλο για στρωτό, μανέστρα, πίτες κ.α.

Πυροστιά

Είναι τρίγωνο ισοσκελές σε κάθε γωνία, ακουμπούσε κάθετα ένα πόδι 20 εκατοστών ύψος. Υποβαστάζει πάνω από τη φωτιά τα καζάνια, τον τέντζερη και άλλα μαγειρικά σκεύη.

Σατέρι ή στατέρι

Μεταλλικό όργανο με διαγραμμίσεις σε οκάδες ή κιλά με ελατήριο εσωτερικά. Στο κάτω μέρος είχε το τσιγκέλι για να κρεμιούνται τα προς το ζύγι υλικά, το πάνω μέρος είχε κρίκο για να πιάνεται.

Σίδερο

Είχε σχήμα τριγωνικό από μαντέμι που ήταν κούφιο εσωτερικά για τα κάρβουνα. Άνοιγε από τη μύτη το επάνω καπάκι που ήταν προσαρμοσμένο στη μέση το ξύλινο χερούλι σιδερώματος.

Σκάφη

Ξύλινη στεγανή που έμοιαζε σαν βάρκα. Την χρησιμοποιούσαν από τη στενή πλευρά της για να πλένουν με αλισίβα(στάχτη με νερό) και παλιότερα έριχναν συκόφυλλο στο νερό.


Πηγή: www.antroni.gr
θεματική ενότητα: 📂 Παράδοση Read more... 👆
από ~ Δεν υπάρχουν σχόλια:
Θεματική Ενότητα:

Τρίτη 20 Ιανουαρίου 2015

Χάρτης - Διαδρομή

Τρίτη, Ιανουαρίου 20, 2015 0 σχόλια

Από την Πάτρα 54km βρίσκεται το χωρίο Αγ. Νικόλαος (Σπάτα).Ακολουθώντας την εθνική οδό Πατρών-Πύργου (Ε55) μέχρι την διασταύρωση στο χωρίο Καρεικα του δήμου Μόβρης.



Google map (Spata-Achaias)


Google map (Spata-Achaias)


Google map (Ιερά Μονή Αγ.Νικόλαος Σπάτα)


Μετά το χωριό Καρεϊκα και τα χωριά Καραμεσηνεϊκα - Γιουλεϊκα - Φράγκα - Ριόλος - Καγκάδι - Κεφαλεϊκα - Αγ.Κωνσταντίνος φτάνετε στο χωριό Αγ.Νικόλαος Σπάτα.




θεματική ενότητα: 📂 Χάρτες Read more... 👆
από ~ Δεν υπάρχουν σχόλια:
Θεματική Ενότητα:
Google Ads | Το κάθε κλίκ μετράει