Σπάτος – Σπάτα, Λέξη ελληνικότατη.
Την αναφέρουν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς και σημαίνει δέρμα, αποξέσματα δερμάτων (σχολ. Εις Αριστοφάνη) Λεξικό: LIDDELL Scott.
Ίσως το χωριό να πήρε το όνομα του από επώνυμο των πρώτων εγκατασταθέντων εκεί κατοίκων, όπως συνήθως συμβαίνει σύμφωνα με ιστορική έρευνα ένας ηγεμόνας μιας Αρβανίτικης φάρας ο Γκίνης Μπόκας Σπάτα το 14ο αιώνα κυρίευσε και κατείχε για ένα διάστημα την Άρτα (1374).
Από εκεί οι Αρβανίτες ξεχύθηκαν και εγκαταστάθηκαν στην Αιτωλοακαρνανία και αργότερα στην Πελοπόννησο, Αχαΐα, Ηλεία κι αλλού.
Εξάλλου πολλά αρβανίτικα τοπωνύμια μαρτυρούν την εκεί εγκατάστασή τους. Πάντως, απ΄όσο θυμούνται οι μεγαλύτεροι, δεν υπάρχει στο χωριό οικογένεια Αρβανίτικης καταγωγής.
Μετά την Τουρκοκρατία, το 1829-1830,επί κυβερνήσεως του Καποδίστρια, μια γαλλική επιστημονική αποστολή που ακολουθούσε του στρατηγού Μαιζώνος, διερεύνησε πληθυσμιακή έρευνα στην ελεύθερη ποια περιοχή και αναφέρεται ότι το Spata-Σπάτα ανήκε στην επαρχία της Γαστούνης και είχε 18 οικογένειες.
Μετά την Τουρκοκρατία, το 1829-1830,επί κυβερνήσεως του Καποδίστρια, μια γαλλική επιστημονική αποστολή που ακολουθούσε του στρατηγού Μαιζώνος, διερεύνησε πληθυσμιακή έρευνα στην ελεύθερη ποια περιοχή και αναφέρεται ότι το Spata-Σπάτα ανήκε στην επαρχία της Γαστούνης και είχε 18 οικογένειες.
Το 1845 εγινε διοικητική διαίρεση του κράτους σε Νομούς – Επαρχίες – Δήμους (ΦΕΚ 32/8/12/1845) και το Σπάτα με άλλους οικισμούς συμπεριελήφθη στο δήμο Βουπρασίων του Νομού Ηλείας με έδρα την Μανωλάδα.
Το 1927 το Σπάτα έγινε ανεξάρτητη κοινότητα (ΦΕΚ 32/8/12/1845) και ανήκε στο Νομό Ηλίας μέχρι το 1974, οπότε με απόφαση της Νομαρχίας Αχαΐας, που δημοσιεύτηκε στο υπ’ αριθμό 187 ΦΕΚ 2/7/1974, συμπεριελήφθη στο Νομό Αχαΐας. Εκκλησιαστικά όμως ανήκει στη Μητρόπολη του Πύργου Ηλείας. Στις 17/1/1957(ΦΕΚ 11) το Σπάτα μετονομάστηκε σε Άγιο Νικόλαο.
Με το νόμο «Καποδιστριακό» είχε συμπεριελήφθη με άλλους οικισμούς στο νεοσύστατο δήμο Λαρισσού που είχε έδρα το Λάππα. Με το νέο νόμο «Καλλικράτης» ο δήμος Λαρισού (και επομένως και το Σπάτα) συμπεριελήφθη στο δήμο Δύμης με έδρα την Κάτω Αχαΐα.
Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 το Σπάτα είχε 384 κατοίκους, 140 ο συνοικισμός Αγ. Κωνσταντίνος και 15 η Μονή του Αγ. Νικολάου.
Οι κάτοικοι του χωριού ανέκαθεν ήταν αγρότες γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Γι’ αυτό πόλοι έφυγαν αναζητώντας μια καλύτερη τύχη στα αστικά κέντρα, κυρίως στην Πάτρα, ενώ άλλοι παρά τις δυσκολίες σπούδασαν και έγιναν δάσκαλοι, καθηγητές, γιατροί και υπάλληλοι σε διάφορες υπηρεσίες.
Σήμερα στο χωριό μόνιμα διαμένουν περίπου 40 οικογένειες και εξακολουθούν ν’ ασχολούνται με την γεωργία, την κτηνοτροφία και την καλλιέργεια της ελιάς ή του αμπελιού. Η παραγωγή σε ελαιόλαδο είναι πλούσια και τα κρασιά είναι άριστης ποιότητας.
Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 το Σπάτα είχε 384 κατοίκους, 140 ο συνοικισμός Αγ. Κωνσταντίνος και 15 η Μονή του Αγ. Νικολάου.
Οι κάτοικοι του χωριού ανέκαθεν ήταν αγρότες γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Γι’ αυτό πόλοι έφυγαν αναζητώντας μια καλύτερη τύχη στα αστικά κέντρα, κυρίως στην Πάτρα, ενώ άλλοι παρά τις δυσκολίες σπούδασαν και έγιναν δάσκαλοι, καθηγητές, γιατροί και υπάλληλοι σε διάφορες υπηρεσίες.
Σήμερα στο χωριό μόνιμα διαμένουν περίπου 40 οικογένειες και εξακολουθούν ν’ ασχολούνται με την γεωργία, την κτηνοτροφία και την καλλιέργεια της ελιάς ή του αμπελιού. Η παραγωγή σε ελαιόλαδο είναι πλούσια και τα κρασιά είναι άριστης ποιότητας.
Σχετικά με το τοπωνύμιο του χωριού σας Σπάτα. Η λέξη σπάτα προέρχεται από την αρχαία ελληνική σπάθη. ( Τα οδοντικά σύμφωνα εναλλάσσονται τ δ θ). Σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας έχουμε παρόμοια τοπωνύμια: Σπάθα ή Σπάδα ή Σπάθι ή Σπάντα ονομάζεται το ακρωτήριο στο βόρειο άκρο της Κρήτης στο νομό Χανίων στην Χερσόνησο του Ροδωπού. Σπαθάδες είναι οικισμός της Θεσσαλίας βόρεια των Τρικάλων, στο νομό Τρικάλων. Σπαθαραίοι οικισμός της Σάμου αλλά και οικισμός της Ηπείρου που μέχρι το 1928 λεγόταν Σπαθαράτι. Οικισμός Σπάθαρης (Σπαθάρι έως το 1940) βορειοδυτικά της Τριπόλεως, νομός Αρκαδίας. Το Σπαθάρι Ευβοίας στο βόρειο τμήμα του νησιού έως το 1997 κοινότης Σπαθαρίου, επαρχία Χαλκίδος). Οικισμός Σπάθες Θεσσαλίας νομός Καρδίτσης. Σπαθί οικισμός της Κεφαλλονιάς στο Νοτιοανατολικό άκρο της νήσου. Σπαθί οικισμός της νήσου Κέας στις Κυκλάδες. Σπαθί ακρωτήριο στο βόρειο άκρο της Αντιμήλου. Σπαθί ακρωτήριο στον κόλπο της Καβάλας. Σπαθί ακρωτήριο στο νοτιανατολικό άκρο της Σερίφου. Σπαθί στο ακρωτήριο της Τριζηνίας στον Σαρωνικό. Σπαθί ή και Μουδάρι ακρωτήριο στο βόρειο άκρο των Κυθήρων. Σπαθί ή και Σίδερος στο ανατολικό άκρο της Κέας. Σπαθί ή και Στήλη ακρωτήριο νοτιανατολικά της Λήμνου. Σπαθί ή Σπάθα νησίδα στο νοτιοδυτικό όριο του Σαρωνικού, στην συστάδα Τσελεβίνα. Σπαθιές οικισμός της κεντρικής Μακεδονίας νομός Χαλκιδικής στην Σιθωνία. Και φυσικά τα Σπάτα Αττικής. Υπάρχουν και ελληνικά επώνυμα Σπάθης, Σπάθας. Από την δεύτερη έκδοση του Επίτομου Γεωγραφικού Λεξικού της Ελλάδος των Μιχαήλ και Φωτεινής Σταματελάτου.
ΑπάντησηΔιαγραφή